Maliye ve Finans Politikalarından Sorumlu Genel Başkan Yardımcımız Prof. Dr. Erdinç Telatar, ‘Reel Sektör Döviz Pozisyon Açığı’ hakkında açıklamalarda bulundu.

Prof. Dr. Erdinç Telatar: 2023 genel seçimleri sonrasında, Mehmet Şimşek’in ekonomi yönetiminin başına geçmesiyle, kendi deyimiyle “rasyonel politikalar” uygulanmaya başlanmıştır. 2021 yılında uygulamaya geçirilen kur korumalı mevduat sisteminin yarattığı tahrifatı ortadan kaldırmak amacıyla, “yüksek faiz - düşük kur” politikası uygulanmaktadır. Uygulanan politikayla döviz kuru oranının enflasyon kadar artmasına izin verilmemiş ve yurt dışından kısa vadeli sermaye (sıcak para) girişleri ile erimiş olan Merkez Bankası döviz rezervleri artırılmaya çalışılmaktadır.

Bu politika, her ne kadar döviz rezervlerinde göreli iyileşme yaratmış olsa da ekonomi açısından çok daha büyük bir tehlike ortaya çıkarmıştır. Bu da, finansal kesim dışındaki firmaların, yani reel sektörün döviz pozisyonu açığında meydana gelen büyük artıştır. Döviz açık pozisyonu, döviz cinsinden borçlar ile döviz cinsinden varlıklar arasındaki farka denir.

Reel sektörün döviz pozisyonu açığının milli gelire oranı Ekim 2023’te %7,2’den Ekim 2024’te %10,1’e çıkmıştır ki bu da ekonomi açısından büyük bir tehlikedir. Döviz pozisyonu açık oranında bir yıllık sürede ortaya çıkan %40’lık artış, bir şeylerin yanlış gittiğine işaret etmektedir.

2023 Ekim’inde reel kesimin 178 milyar dolar olan varlıkları, 2024 Ekim’inde 165 milyar dolara düşmüştür. Döviz cinsinden varlıklardaki düşüş oranı %7,8’dir. Aynı dönemde reel kesimin yükümlülükleri ise %17,8’lik artışla, 252 milyar dolardan 297 milyar dolara çıkmıştır. Bir kez daha belirteyim ki reel kesimin döviz açık pozisyonunda ortaya çıkan büyük artışın nedeni, izlenen “düşük kur - yüksek faiz” politikasıdır.

Döviz pozisyon açığının artmış olması, döviz girişleriyle ilgili herhangi bir sıkıntı ortaya çıktığında açık pozisyonda olan firmaların büyük sıkıntı yaşayabileceğini göstermektedir.

Ayrıca belirtmek isterim ki döviz kurunda beklenmedik bir artış sonucu, reel sektörün borçlarını ödeyememe durumuna düşmesi, sıkıntının bütün ekonomiye yayılma olasılığını da artırmaktadır.