Zafer Partisi Genel Başkan Yardımcısı Aslan Yaman, 2023 bütçesi hakkında değerlendirmelerde bulundu. Yaman, TÜİK’e göre enflasyon % 80’lerde gezinirken bütçe bir önceki yıla göre neden 2.7 kat artmıştır. Bu artış hükümetin 2023 yılı enflasyon beklentisini yansıtmadığını dile getirdi. ‘’Bütçe harcamaların hadsiz hesapsız olduğu ve milletimizi sefalete sürükleyecek bir bütçedir. Mecliste milletvekilleri bu bütçeyi reddetmelidir. Bu durumda bütçe geçen yıl bütçesinin % 125 artırılması ile uygulanacak ve milletimiz daha az vergi ödeyecektir. ‘’dedi.
TÜİK’E GÖRE ENFLASYON % 80’LERDE GEZİNİRKEN BÜTÇE BİR ÖNCEKİ YILA GÖRE NEDEN 2.7 KAT ARTMIŞTIR
Yaman:
‘’2023 yılında uygulanacak bütçe kanunu teklifi anayasanın 162. Maddesi gereğince Cumhurbaşkanlığı tarafından Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmuş ve görüşülmeye başlanmıştır. Görüşme takvimine göre bu ayın ortalarında genel kuruldan geçerek kanunlaşacak.’’
Bütçe kanun teklifine göre ;
Devletin harcama bütçesi 4.808.267.645.000 Türk Lirasına ulaşırken,
(I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerine 4.423.341.574.000 Türk Lirası,
(II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelere 365.390.724.000 Türk Lirası,
(III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumlara 19.535.347.000 Türk Lirası, ödenek verilmiştir.
Bütçe teklifine göre devletin gelirler bütçesi ise 4.111.712.776.000 Türk Lirası olacaktır.
(I) sayılı cetvelde yer alan genel bütçenin gelirleri 3.762.439.808.000 Türk Lirası,
(II) sayılı cetvelde yer alan özel bütçeli idarelerin gelirleri 366.871.512.000 Türk Lirası,
(III) sayılı cetvelde yer alan düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 19.535.347.000
Türk Lirası, olarak tahmin edilmiştir. Aradaki fark olan 696.554.869.000 Türk Lirası borçlanma ile karşılanacaktır ki bu miktar gelir bütçesinin % 17’sine denk gelmektedir. Bu durumda GSMH’nın harcama bütçesinin 5 katı kadar olacağını öngörmek yanlış olmaz. ‘’2023 yılın bütçe teklifinin detaylarına baktığımızda giderlerin % 19,80’ini personel giderleri, % 3,12’sini bu çalışanların sosyal güvenlik prim giderleri, % 6,66’sını mal hizmet alım giderleri % 11,76’sını faiz giderleri, % 35’ini cari transferler, % 6,5’ini yatırım giderleri oluşturmaktadır. Bütçe içinde yatırımlar, savunma, eğitim için harcamalar düşürülürken faiz giderleri ve cari transferleri sürekli ve düzenli olarak artmaktadır.’’
Bu bütçeyi kafalarımızda yerli yerine oturtmak ve hafızalarımızı tazelemek üzere 2022 yılı bütçesine bakarsak,
Giderler 1.728.401.621.000 TL,
Borçlanılarak karşılanacak harcama miktarı 278 milyar TL idi.
2022 bütçesinin uygulanmaya başlamasının üzerinden daha 5 ay geçmeden, giderlerde meydana gelen olağanüstü büyümeler nedeniyle ek bütçe talep edilmiştir. Kabul edilen ek bütçe ile harcamalar 1.080.515.421.000 daha artırılarak toplam 2.778.664.836.260 TL’ye çıkarılmıştır. Bütçe artışına, teklif sırasında her ne kadar elektrik ve gaz gibi giderler için kamu kurumlarının görev zararının karşılanması gerekçe gösterilmişse de başta Yap-İşlet-Devret projelerine yabancı para cinsinden verilen garantilerin kur farklarından kaynaklanan büyümesinin karşılanamamasının neden olduğu açıktır.
2023 Bütçe Kanunu ile birlikte kabul edilecek kesin hesap kanununda da açıkça görüleceği üzere verilen garantilen bütçe üzerindeki tahrip edici etkileri daha açık bir şekilde görülecektir.
2023 yılı bütçe kanunu teklifindeki giderler 20022 yılı başlangıç bütçesinin 2,8 katı, çıkarılan ek bütçe birlikte düşünüldüğünde 1,73 katıdır.
‘’2023 yılın bütçe teklifinin detaylarına baktığımızda giderlerin % 19,80’ini personel giderleri, % 3,12’sini bu çalışanların sosyal güvenlik prim giderleri, % 6,66’sını mal hizmet alım giderleri % 11,76’sını faiz giderleri, % 35’ini cari transferler, % 6,5’ini yatırım giderleri oluşturmaktadır. Bütçe içinde yatırımlar, savunma, eğitim için harcamalar düşürülürken faiz giderleri ve cari transferleri sürekli ve düzenli olarak artmaktadır.’’
Bütçe Görüşmeleri Adeta Şekli Görüşmelere Dönüşmüştür
‘’Klasik bütçe yaklaşımı içinde cari giderler, yatırım harcamaları ve transfer harcamaları olarak sınıflandırma yapılırken 2011 yılından sonra bütçe içinde gizlenmek istenen rakamlar transfer harcamaları ile carı harcamalar birleştirilerek, başta sığınmacılara ödenen paralar ve TIKA üzerinden yurtdışına aktarılan kaynaklar da bu kalem içine alınarak gizlenmektedir. Teklif edilen bütçenin Türkiye Büyük Millet Meclisinde kabul edilmemesi durumunda, Cumhurbaşkanlığı tarafından önceki yılın bütçesi yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanması mümkün olduğundan bütçe görüşmeleri adeta şekli görüşmelere dönüşmüştür. Belki de mecliste 2.7 kat artmış bütçeyi reddederek % 125 artışına razı olmak daha doğrudur. Yine de devletin hesap büyüklüklerini görmek açısından önemlidir.’’
‘’Diğer yandan gelecek yıllarda yapılacak bütçeler hızla faiz kıskacına alınmaktadır. 2022’den 2023 yılına % 100’den fazla artan faiz giderlerinin bütçe içinde her geçen yıl daha büyük bir yüzde oluşturacağı açıktır. Zafer iktidarında Cari giderler ayıklanarak, Türk Milletinin iktisadi refahının artırılmasına hizmet eden ve borçlanmayı öngörmeyen yaklaşımla bütçe hazırlanacak ve hesabı tek kuruş gizlenmeden Türk Milletine verilecektir.’’
